Profesör Şevket Pamuk’un Osmanlı arşivlerinde yaptığı incelemeler, Osmanlı ekonomisiyle ilgili pek çok ilginç gerçeği de ortaya çıkardı. Mesela Osmanlı’nın zenginlerinin paralarını nasıl değerlendirdiğini...
Bülent Günal
ONU tanıtmaya başlarken 'Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk'un ağabeyi' noktasına takılıp kalmak, onun iktisat tarihi, özellikle de çok az bilinen Osmanlı ekonomi tarihi üzerine çürüttüğü dirseklerine, verdiği emeklere, akademik kariyerine, yetiştirdiği yüzlerce öğrenciye büyük haksızlık olur...
Evet, dünyanın sayılı iktisat tarihçilerinden, Şevket Pamuk'tan söz ediyoruz. Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü ve Ekonomi Bölümü öğretim üyesi olan Pamuk, “dünyanın en iyi üniversiteleri” listesinin zirvelerinde yer alan çok sayıda üniversitede ders verdi, vermeye de devam ediyor. Dünya İktisat Tarihi Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Profesör Pamuk'un 1992-2006 yılları arasında kaleme aldığı makalelerinden derlediği “Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları” adlı kitabı, Osmanlı ekonomisine yukarıdan bir bakış atıyor ve kelimenin tam anlamıyla bir rehber niteliği taşıyor. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'ndan çıkan kitapta birbirinden çarpıcı verileri içeren, Osmanlı ekonomisini mercek altına alan ve yeni tartışmaların fitilini ateşleyecek 12 makale yer alıyor.
Osmanlı Devleti kapitalist bir ekonomi modelini mi savunuyordu? Osmanlı tarihi hakkında sık sık dile getirilen “duraklama” ve “gerileme” dönemleri ekonomik veriler ışığında ne kadar geçerli? Ve bu dönemlerde Osmanlı ekonomisinin durumu nasıldı? Dönemin Osmanlı zenginleri birikimlerini nasıl değerlendiriyordu?
CNBC-e Business'e konuşan Şevket Pamuk, “Osmanlı Ekonomisi ve Kurumları” kitabında son 15 yılda yayınlanmış makalelerinin yer aldığını söylüyor ve ekliyor: "Bu makaleler içinde en fazla zaman ve emeğimi alan Osmanlı fiyatları ve ücretleri üzerine yaptığım uzun dönemli çalışma oldu. Bu araştırma için asistan arkadaşlardan oluşan bir ekip kurup yaklaşık sekiz yıl kadar Osmanlı arşivlerinde 10 binden fazla belgeyi, en çok da hesap defterlerini inceledik. Bu defterlerden derlediğimiz verilerle ortaya 450 yıllık bir dönem için tüketici fiyatları ve ücret endeksleri çıktı. Sadece Osmanlı ekonomisinin uzun dönemli eğilimlerini anlayabilmek için değil, Osmanlı’yı dünyada bir yere yerleştirebilmek için de böyle kapsamlı bir çalışma gerekiyordu. Nitekim bu çalışma 2001 yılında dünyanın önde gelen İktisat Tarihi dergisinde yayınlandıktan sonra yılın en iyi makalesi ödülünü kazandı." Diğer bir deyişle iğneyle kuyu kazarak, Osmanlı arşivleri didik didik taranarak ortaya çıkan tarihi belgeler...
Devamı CNBC-e Business Şubat sayısında. |
